وارونژ مهد ناوگان روسیه
صنعتگران و روستائیان، قلعه ای مسکونی، برای دفاع در مقابل حمله ی بربرها بنا کردند. مدت زمان کوتاهی صرف انتخاب نام این قلعه ی چوبی شد چرا که نام رودی که از کنار آن می گذشت، وارونژ بود لذا نام این شهرک را نیز، وارونژ نامیدند. اما این دژ چوبی، پس از گذشت ۴ سال توسط بربرها به آتش کشیده شد. این اولین اقدام برای “زنده کردن” وارونژ سوخته بود اما در طول سالیان متمادی این شهر با آزمون های دشواری روبرو شد .
در سال ۱۶۹۵ میلادی پتر کبیر، تزار پر انرژی و اصلاح گر روسی، به وارونژ سفر کرد. او تصمیم داشت که با ساخت ناوگان نظامی قدرتمند، بتواند با ترک هایی که راه را به روی روسیه از طریق دریاهای آزوف و سیاه مسدود کرده اند، بجنگد. کاشف به عمل آمد که ساکنان وارونژی کشتی سازان ماهری هستند. در سواحل رود، کارگاه های کشتی سازی متعددی ساخته شد و همه سخت در آن مشغول به کار شدند. تزار شخصا در کار ساخت اولین کشتی جنگی حضور داشت که در ۲ آوریل ۱۶۹۶ آن را به آب انداختند و از آن پس این تاریخ، به عنوان روز تاسیس ناوگان دریایی نظامی روسیه، محسوب می شود .
ظرف ۱۵ سال، کارگاه های کشتی سازی وارونژ، بیش از ۲۰۰ فروند، کشتی نظامی و تجاری، به آب انداختند. بدین ترتیب این شهر عنوان مهد ناوگان روسیه را به خود گرفت. ساکنان وارونژ احترام خاصی برای پتر اول قائلند و در اینجا در سال ۱۸۶۰، اولین مجسمه یادبود این تزار کبیر، در روسیه احداث شد .
در سال ۱۷۷۳ آتش سوزی مهیبی وارونژ را خاکستر کرد اما این شهر باز هم از نو بنا شد. با وسیع شدن محدوده شهر، معماران آن را از بی قوارگی قبلی، خارج کردند. خیابان های عریض و مستقیم، محله های جدید با منازل سنگی دو طبقه، و کلیساهای زیبا، به این شهر اضافه شدند. نقشه و شکل ساختاری قرن ۱۸ م این شهر تا جنگ جهانی دوم، حفظ شد. اما با شروع جنگ، شهر و ساکنانش با آزمون وحشتناکی روبرو شدند .
در تابستان سال ۱۹۴۲ وارونژ در مرکز نبردهای ارتش شوروی و آلمان هیتلری قرار داشت. در جنگ های خیابانی و تن به تن، طرفین دچار تلفات سنگینی شدند. خروج آلمان از وارونژ، فقط پس از ۶ ماه میسر شد. یکی از بازماندگان می گوید که در آن زمان وارونژ تبدیل به ویرانه و شهر ارواح شده بود که در اطراف آن هیچ موجود زنده ای یافت نمی شد. ۹۲ درصد از منازل مسکونی، در جنگ نابود شده بودند. بگونه ای که دیگر قابل تصور نبود که وارونژ از نو ساخته شود. اما این شهر دوباره بر روی خاکسترها، بنا شد .
با قدم زدن در خیابان های وارونژ و دیدن خانه های از نو ساخته شده و آثار معماری در آن، باورش بسیار دشوار است که این شهر در چند دهه ی پیش، با خاک یکسان شده بود. از آن دوره فقط یک بنای ویران باقی مانده است. بیمارستان سابق کودکان را به عنوان یادبود جنگ، بازسازی نکردند .
در وارونژ سنتی نسبتا قدیمی وجود دارد. در روز عروسی، زوج های جوان به پل سنگی و تاریخی شهر آمده و قفلی که نام آنها بر روی آن حک شده را به نرده های پل، آویزان می کنند. آنها عقیده دارند که پس از انجام چنین کاری، ازدواج آنها پایدار و با خوشبختی، همراه خواهد بود. آیا این دلیلی نیست که جمعیت وارونژ سال به سال افزایش می یابد؟ در هفتم دسامبر ۲۰۱۲ در وارونژ نوزادی به دنیا آمد که تعداد ساکنان شهر را به یک میلیون رساند. ممکن است که روزی، او نیز به پل سنگی شهر آمده تا خوشبختی را برای خود به ارمغان بیاورد .